Diamond Lotus Riverside là chung cư cao tầng đầu tiên của Việt Nam được chủ đầu tư nội địa (Phuc Khang Corporation) làm theo hai tiêu chuẩn là LEED của Hội đồng công trình xanh Mỹ (USGBC) và LOTUS của Hội đồng công trình xanh Việt Nam (VGBC). Công trình đã được đăng ký ở cấp độ vàng (Gold) cho cả hai tiêu chuẩn. Để đạt được cấp độ chứng nhận này, chủ đầu tư Phuc Khang Corporation và các bên tham gia trong dự án đã nỗ lực không ngừng trong suốt quá trình từ thiết kế, thi công, xây dựng cho đến vận hành và chuyển giao công trình. Đến thời điểm hiện tại, dự án có tỷ lệ lấp đầy đạt tới 84% – một con số không hề nhỏ trong thị trường nhà ở hiện nay.
Diamond Lotus Riverside (DLRS) tọa lạc tại đường Lê Quang Kim, Quận 8, TP.HCM, công trình có tổng diện tích 16.800m2, diện tích xây dựng 3.200m2, mật độ xây dựng 19%. Công trình gồm 3 khối nhà kết nối bởi 2 cầu nối trên mái. Tổng cộng có 2 tầng hầm và 22 tầng nổi, trong đó có 2 đến 3 tầng thương mại và 20 tầng dân cư với 760 căn hộ. Tại dự án, ngoài công viên trên mái Skypark (được xem là Penthouse khổng lồ dành cho cư dân Diamond Lotus Riverside) với view 360 độ toàn cảnh trung tâm thành phố, 8000m2 công viên cây xanh bờ sông được bảo tồn nguyên trạng hệ sinh thái là một trong những đặc trưng khác biệt của DLRS. Với việc đăng ký và làm theo các chứng nhận công trình xanh (CTX) LEED và LOTUS, dự án cần đáp ứng các tiêu chí trong các hạng mục gồm: (i) Địa điểm bền vững; (ii) Sử dụng nước hiệu quả; (iii) Năng lượng và Không khí; (iv) Vật liệu và Nguồn tài nguyên; (v) Chất lượng môi trường bên trong nhà; (vi) Sáng kiến, cải tiến và Ưu tiên khu vực. Trong đó, có những tiêu chí bắt buộc và những tiêu chí được lựa chọn được thực hiện trong suốt quá trình thiết kế, xây dựng và vận hành.
Quá trình thiết kế
Để đảm bảo các tiêu chí của hạng mục địa điểm bền vững, hàng loạt các giải pháp đã được xem xét áp dụng từ khi lựa chọn vị trí khu đất. Việc giảm hiện tượng đảo nhiệt đô thị, giảm tác động biến đổi khí hậu là yêu cầu bắt buộc. Thảm thực vật lớn ở diện tích mái xanh và công viên trên mặt đất đóng góp lớn trong việc cải thiện điều kiện vi khí hậu, thông gió và cảnh quan của công trình. Dự án, trong giai đoạn thiết kế, đã đạt yêu cầu giúp giảm ô nhiễm ánh sáng. Đặc biệt, từ những ngày đầu thiết kế, chủ đầu tư đã luôn đặt mục tiêu cải tạo lại môi trường sống, hệ sinh thái tại địa điểm, ưu tiên bảo tồn những cây xanh hiện hữu tại khu đất dự án, dọc công viên bờ sông (Hình 1). Các yếu tố liên quan đến giao thông công cộng và khuyến khích các phương tiện giao thông thay thế, thân thiện với môi trường đã được xem xét ưu tiên trong việc thiết kế bãi đậu xe của dự án. Vị trí của dự án dễ dàng kết nối với các dịch vụ tiện ích như nhà hàng, siêu thị, nhà thuốc… và trong tại dự án cũng bao gồm các dịch vụ cơ bản cho cư dân và người dân trong khu vực.
Một trong những chiến lược rất quan trọng và phải triển khai ngay từ giai đoạn thiết kế là sử dụng năng lượng hiệu quả, hạng mục này cũng chiếm tỉ trọng từ cao nhất trong tổng số các tiêu chí đánh giá của các hệ thống đánh giá CTX mà dự án áp dụng. Công trình DLRS có mặt bằng hình chữ nhật với hai mặt đứng chính quay về hướng Bắc-Nam, tránh được nắng hướng Đông và Tây, giúp thông thoáng tự nhiên tối ưu cho tất cả các phòng dẫn đến giảm nhu cầu sử dụng điều hoà. Hệ thống máy lạnh lắp đạt tại công trình được kiểm soát nghiêm ngặt đạt tiêu chuẩn 5 sao theo quy định tiết kiệm điện của Bộ Công Thương và có chỉ số hiệu quả năng lượng COP cao đáp ứng tiêu chuẩn CTX LEED và LOTUS. Hệ thống đèn LED thế hệ mới đã được lắp đặt, tiết kiệm đến 50% chi phí điện chiếu sáng so với đèn thông thường. Các khu vực công cộng đều được tính toán và lắp đặt các thiết bị điện hiệu suất cao, giúp giảm chi phí vận hành cho toàn bộ cư dân. Từ giai đoạn thiết kế, mô phỏng năng lượng đã được thực hiện bởi nhà Tư vấn xanh. Hệ thống cây xanh bao quanh toàn bộ mặt đứng và mái nhà nhằm giúp che nắng và cách nhiệt.
Hình 1. Cây xanh hiện hữu tại khu đất dự án (dọc công viên bờ sông) được bảo tồn
Bên cạnh vấn đề năng lượng, việc quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn nước cũng có tỉ trọng khá lớn và ảnh hưởng lâu dài trong quá trình vận hành công trình. Theo tính toán, dự án DLRS có thể tiết kiệm gần 40% lượng nước sử dụng từ các thiết bị tiết kiệm nước như bồn cầu 2 chế độ xả, vòi sen và vòi lavabo tiết kiệm nước. Ngoài ra, nước tưới cây xanh cảnh quan được tái sử dụng hoàn toàn từ nước thải sau xử lý và nước thải sau xử lý đạt yêu cầu cao nhất.
Tiêu chuẩn công trình xanh LEED đòi hỏi nhà đầu tư, nhà thiết kế, xây dựng và quản lý dự án phải chú trọng đến việc khai thác sử dụng vật liệu và nguồn tài nguyên một cách bền vững. Các loại vật liệu địa phương, vật liệu tái sinh nhanh, vật liệu tái sử dụng, vật liệu tái chế, vật liệu không phát thải khí độc hại trong quá trình sản xuất, xây dựng và vận hành công trình… được yêu cầu và khuyến khích lựa chọn để sử dụng. Tại dự án DLRS, có thể phân ra làm 2 nhóm gồm nhóm thứ nhất là những vật liệu nhìn thấy được như kính Low-E, keo dán hệ nhôm kính, sơn nước, sơn ống cứu hỏa, sàn gỗ… và nhóm thứ hai là những vật liệu không nhìn thấy được như keo dán ống PVC, xi măng, gạch bê tông cốt liệu, chống thấm bể nước, chống thấm hầm, trám bịt kín bê tông, phụ gia keo gián gạch ốp lát, keo chà ron gạch… Trong suốt quá trình thực hiện dự án, việc lựa chọn và sử dụng các loại vật liệu được tuân thủ theo một quy trình chặt chẽ với những qui định khắt khe. Tất cả các minh chứng về kiểm định và những chứng nhận về vật liệu xanh và bền vững, đảm bảo đúng theo các tiêu chí của tiêu chuẩn phải được tổng hợp và đệ trình đầy đủ cho Hội đồng công trình xanh Hoa Kỳ (USGBC).
Không chỉ quan tâm đến môi trường sống và hệ sinh thái tại khu vực, dự án DLRS được thiết kế đáp ứng các tiêu chí nhằm nâng cao chất lượng không khí bên trong công trình cho người sử dụng. Tiêu chí này được chú trọng nhằm bảo vệ sức khỏe của người sử dụng và các thể thệ chuyển giao. Công trình DLRS có hướng nhà thuận lợi, tăng cường chiếu sáng tự nhiên, đầy đủ gió tươi cấp vào căn hộ theo tiêu chuẩn ASHREA của Hoa Kỳ. Tất cả các không gian trong căn hộ được đảm bảo phải có tầm nhìn kết nối với không gian bên ngoài. Các cửa sổ và lỗ mở được bố trí để tạo nên mối liên kết trực tiếp giữa môi trường bên ngoài và những người sống trong căn hộ. Các loại keo dán, sơn phải có hàm lượng chất hữu cơ bay hơi (VOC) thấp, đảm bảo sức khỏe của cư dân. 100% diện tích kính tiếp xúc trực tiếp với bức xạ mặt trời tại dự án sử dụng hệ cửa gồm khung kín và kính Low – E ba lớp giúp giảm tiếng ồn từ bên ngoài, chống chói và giảm tích nhiệt vào bên trong căn hộ.
Hình 2. Những đặc tính xanh và đặc tính bổ sung của dự án DLRS
Hệ thống cây xanh bao quanh mặt đứng không chỉ tối ưu việc sử dụng năng lượng hiệu quả mà còn hoạt động như một tấm lọc không khí cho mỗi căn hộ tại dự án. Tuy việc trồng nhiều cây xanh mặc dù không có thêm điểm trong tiêu chuẩn LEED nhưng cây xanh được Phuc Khang Corporation xem như một loại vật liệu đặc biệt trong công trình DLRS. Có khoảng 4.571m2 diện tích trồng cây xanh trên ban công của các căn hộ tạo nên một vành đai xanh bao xung quanh toàn bộ tòa nhà (Hình 3). Chiều dài ban công mỗi tầng là 571.4m, bề rộng chậu cây ở mỗi tầng là 0.4m và số tầng có ban công cây xanh là 20 tầng trong khi diện tích xây dựng khối đế là 3.242m2. Như vậy, tổng diện tích trồng cây xanh được bổ sung từ các ban công đã lớn hơn diện tích đất sử dụng để xây công trình. Nếu tính tổng phần diện tích này với khu vực công viên cây xanh trên diện tích mái của 3 tòa nhà và 02 cầu nối trên không và khu vực công viên dọc bờ sông cũng như ở khoảng trống kết nối giữa các tòa nhà, có thể nói, đối với DLRS, chủ đầu tư đã bù lại diện tích cây xanh gấp đến gần 3 lần so với tổng diện tích đất được sử dụng để làm công trình. Tổng thể cây xanh được trồng từ mặt đất lan dần lên mặt đứng và lên đến phần mái tạo thành một hệ sinh thái đa dạng và liền mạch. Điều này rất đáng được khích lệ trong tình trạng thành phố rất thiếu các mảng xanh đô thị như hiện nay.
Hình 3. Hệ thống cây xanh bao quanh toàn bộ mặt đứng và mái nhà nhằm giúp che nắng và cách nhiệt
Quá trình thi công, xây dựng
Các giải pháp phòng chống ô nhiễm cũng được thực hiện và kiểm soát chặt chẽ trong suốt quá trình thi công, không chỉ tránh gây ô nhiễm tại khu vực mà còn bảo vệ sức khỏe cho đội ngũ những con người xây dựng nên công trình. Một số yêu cầu gắt gao trong quá trình thi công như: 100% xe chở nguyên vật liệu (bê tông, đất, đá…) phải được xịt rửa trước khi ra khỏi công trường, cung cấp thệ thống che chắn bụi trong và ngoài công trình, hạn chế số lượng công nhân tại công trường khi thi công các chất phụ gia, chất bay hơi, báo cáo về môi trường xây dựng theo từng tuần… Một trong những yếu tố thường bị bỏ sót trong quá trình thi công tại các dự án thông thường là quản lý rác thải. Nhưng tại dự án DLRS, không chỉ ở giai đoạn thi công mà trong cả vòng đời của công trình, vấn đề quản lý rác thải luôn được kiểm soát chặt chẽ. Những vật liệu có thể tái chế được yêu cầu tiến hành thu gom nhằm giảm lượng chất thải ra môi trường, giảm chi phí vận chuyển và quan trọng nhất là sẽ giảm công suất bãi rác và nhà máy xử lý rác thải của địa phương. Việc hạn chế rác thải và tái sử dụng vật liệu cũng được quy định theo tỷ lệ rõ ràng trong quá trình thi công này.
Quá trình vận hành và chuyển giao
Chủ đầu tư, đơn vị thiết kế, nhà thầu và các đơn vị tư vấn là người kiến tạo lên phần cứng của một CTX, nhưng để công trình đó có thể sống được hay có thể hiểu là người vun đắp linh hồn cho CTX phải chính là những cư dân sinh sống và làm việc tại dự án. Thấu hiểu được điều này, Nhà phát triển công trình xanh Phuc Khang Corporation với sứ mệnh “Tiên phong và thúc đẩy việc kiến tạo phong cách sống tốt hơn cho sức khỏe cộng đồng và môi trường sinh thái nhân văn bền vững theo chuẩn mực xanh toàn cầu” đã luôn đồng hành cùng cư dân từ những ngày đầu bàn giao căn hộ. Cư dân tại DLRS được cung cấp các thông tin, kiến thức, cẩm nang CTX, hướng dẫn phân loại rác tại nguồn, hướng dẫn chăm sóc cây xanh tại căn hộ, thông tin về Phòng chống Covid-19… Bên cạnh đó, những không gian công cộng được khuyến khích sử dụng chung, tăng cường kết nối cộng đồng, hướng đến sự phát triển cộng đồng bền vững, hiện đại và nhân văn. Đặc biệt, ở hạng mục công viên bờ sông, các cây xanh được bảo tồn đều được gắn bảng thông tin để lan tỏa giá trị xanh cho cư dân và cộng đồng nơi đây.
Tại DLRS, nhằm giảm dần việc sử dụng phương tiện di chuyển cá nhân, dẫn đến giảm áp lực cho hệ thống giao thông, việc sử dụng phương tiện công cộng được khuyến khích bằng việc bố trí trạm xe buýt trung chuyển, bãi đậu xe ưu tiên cho xe đạp và các loại xe thân thiện môi trường, xe phát thải thấp và xe dùng chung. Bên cạnh đó, các yêu cầu khác trong dự án cũng được thiết lập từ các ngày đầu vận hành công trình như việc hút thuốc bị tuyệt đối cấm ở toàn bộ công trình, thậm chí cả ở lô gia hay cửa căn hộ (những nơi có thể hút thuốc là bên trong căn hộ đóng kín cửa hoặc ở nơi cách xa không gian công cộng hơn 8m), phân loại rác ngay tại mỗi căn hộ, tại từng tầng và cả ở những khu vực công cộng, quy trình kiểm tra cây xanh định kì…
Hình 4. Công viên bờ sông tại dự án DLRS với rực rỡ sắc hoa thu hút người dân trong và ngoài dự án đến tham quan vào dịp Tết Tân Sửu 2021
Nhằm tăng cường thêm nhiều kiến thức về lối sống xanh cho cư dân, Phuc Khang Corporation cũng đã thường xuyên tổ chức các chương trình như workshop Công trình xanh và tiện ích Skypark, chương trình Lễ hội hoa Xuân, chương trình Nhịp cầu văn hóa mừng xuân Tết Tân Sửu 2021 (Hình 4)… Cùng với đó là các hoạt động liên kết với các Trường Đại học trong khu vực như chương trình tham quan và workshop với sinh viên Đại học Thủ Dầu Một, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, và Đại học Bách Khoa- ĐHQG-HCM. Kịch bản văn hóa đô thị với các hoạt động ý nghĩa trong các dịp lễ Tết, ngày kỷ niệm như Tết Nguyên Đán, Tết Thiếu nhi, ngày Gia đình Việt Nam, ngày Nhà giáo Việt Nam… cũng được tổ chức định kì tại dự án nhằm xây dựng một cộng đồng xanh – văn minh – truyền thống. Song hành cùng cư dân tại dự án, Phuc Khang Corporation cũng luôn tiên phong trong các hành động vì môi trường qua các chương trình cải tạo cảnh quan bờ sông dự án DLRS do chính nhân sự của tập đoàn phối hợp với chính quyền và đại diện cư dân cùng thực hiện, hay các chương trình nghiên cứu cải tiến hệ thống cây thủy canh thay thế tại dự án…
Với tất cả những khó khăn trên, hành trình xây dựng một cộng đồng xanh không chỉ trong một vài tháng, một vài năm mà là cả một quá trình lâu dài từ những ngày đầu thiết kế, xây dựng cho đến khi vận hành và chuyển giao, duy trì tiếp tục sau đó. Nếu xem chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, thi công và các bên tham gia là người kiến tạo CTX, thì chính những cư dân xanh sẽ là người xây dựng và duy trì cộng đồng xanh tại CTX đó. Và dự án DLRS không chỉ là dự án chung cư cao tầng được thiết kế, xây dựng và vận hành theo tiêu chuẩn công trình xanh LEED và LOTUS mà còn là biểu tượng xanh lan tỏa lối sống xanh đến cồng đồng dân cư tại dự án nói riêng và trong khu vực nói chung.
Dự án được tư vấn xanh bởi Công ty Green Consult-Asia và đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ đánh giá.